Beleggen in tijden van crisis: belangrijkste lessen uit het webinar met Jonathan Holslag

Er heerst vandaag grote nervositeit op de markten. Waar komt die vandaan?

De huidige volatiliteit is een weerspiegeling van de heersende onzekerheid over de wereldeconomie. In dat kluwen moeten beleggers zien in te schatten welke kant het uitgaat. Dat levert soms gekke sprongen op. Een goed voorbeeld daarvan is de gasprijs die sinds februari met een factor 5 gestegen was, als gevolg van de onzekerheid over de toevoer uit Rusland. Toch dalen de prijzen de laatste weken weer sterk, hoewel er aan de situatie op het terrein weinig veranderd is.

Hoe zijn de geopolitieke verhoudingen veranderd op het wereldtoneel?

Problemen die al jaren sluimeren, zijn nu in een stroomversnelling gekomen. Al lijkt het erop dat dit alleen nog maar de voorbode is van nog veel grotere en fundamentele verschuivingen die ons de komende jaren te wachten staan. Zoals de verschuiving van de macht richting China. De dominantie van de VS en Europa kalft af. Waar Afrikaanse landen vroeger eerst naar ons (het Westen) keken, vinden ze nu ook steun bij China, Qatar, Saudi-Arabië… We gaan van een unipolaire wereld naar een multipolaire wereld, waarin verschillende machtscentra zijn.

Door de torenhoge inflatie is het leven 11 procent duurder geworden. Hoe is het zover gekomen?

De huidige situatie kun je zien als een ‘perfecte storm’ die verschillende shocks samenbrengt. Ten eerste is er de pandemie: die heeft ertoe geleid dat we anders zijn gaan consumeren. We kopen nu veel meer goederen die van de andere kant van de wereld verscheept moeten worden: dat drijft de prijs op. Ten tweede is er de oorlog in Oekraïne, waardoor verschillende grondstoffen duurder zijn geworden. De prijzen van metalen, graan en uiteraard gas zijn enorm gestegen. Ten derde spelen nog andere effecten: talloze jobs raken niet ingevuld, wat de productie niet ten goede komt. Er is samengevat dus een einde gekomen aan goedkope productie, goedkope arbeid en goedkope energie. Dat maakt dat de inflatie niet meteen zal gaan liggen.

Hoe moeten we slim omgaan met die hoge inflatie?

We moeten erop letten dat we ons spaargeld niet het slachtoffer laten worden van de inflatie. De Europese Centrale Bank voorspelt dat de inflatie dit jaar zal uitkomen op 8 procent, en volgend jaar op 5 procent. Omgerekend wil dat dit zeggen: als je nu 10.000 euro op een spaarrekening hebt staan, blijft daar over twee jaar nog slechts 8.700 euro effectieve koopkracht van over. De beste manier om je geld daartegen te beschermen, blijft nog steeds beleggen. Al blijft het wel aangewezen om een zestal maandlonen opzij te houden, als buffer waarmee je onvoorziene uitgaven kunt opvangen.

Ook voorzichtige beleggers hebben de laatste tijd verliezen moeten slikken. Hoe komt dat?

Er zijn harde klappen uitgedeeld, voornamelijk op de obligatiemarkt. En laat dat nu net de plek zijn waar de voorzichtige belegger doorgaans zijn heil zoekt. Historisch gezien is het echter zeer uitzonderlijk dat obligaties het zo zwaar te verduren krijgen. Het zou dus niet verstandig zijn om alleen naar het recente verleden te kijken als voorspeller voor de toekomst. Bovendien zijn de rentes weer wat gestegen. Nog niet tot de oude hoge niveaus van weleer, maar de toekomst voor de obligatiebelegger ziet er weer wat rooskleuriger uit.

Hoe ga je als belegger om met deze woelige tijden? Komt het wel weer goed?

De angst voor een recessie zit er dik in, maar eigenlijk is deze crisis niets nieuws onder de zon. De financiële geschiedenis is een aaneenrijging van crisissen: oliecrisis, dotcom-bubbel, bankencrisis, financiële crisis… Tegen die achtergrond hebben beleggers altijd mooie rendementen kunnen behalen over een langere termijn, hoe somber de vooruitzichten soms ook waren. Het komt er dus op aan het hoofd koel te houden en je langetermijndoelstellingen niet uit het oog te verliezen.

Druk je niet beter de pauzeknop in om terug te komen wanneer de toestand wat beter oogt?

Dat is geen goed idee. De geschiedenis leert ons dat de financiële markten een eindje vooruitlopen op de reële economie: doorgaans bereiken ze hun keerpunt zo’n drie tot zes maanden voor de echte economie de bodem heeft bereikt. Achteraf bekeken ligt het ideale instapmoment dus in een periode waarin het nieuws nog beheerst wordt door doemberichten over sluitingen en massa-ontslagen. Het is zaak om dán al aan boord te zijn. En omdat het zo moeilijk te voorspellen is waar dat moment zich situeert, is de beste strategie: niet uitstappen.

Wat kunnen we leren van recessies uit het verleden?

Historisch gezien gaat er in de EU en de VS gemiddeld zo’n kwart van de beurswaarde verloren tijdens crisissen. Sinds begin dit jaar ging er op onze beurzen ongeveer een kwart van de waarde verloren. Dat wil echter niet zeggen dat aandelen nu niet verder meer kunnen zakken. Voorzichtigheid blijft geboden. Goeie raad: blijf trouw aan je strategie en horizon. Wie zijn geld lang kan missen, heeft de tijd aan zijn kant als bondgenoot. Crisissen zullen er altijd zijn, maar wie lang belegd blijft, kan de diepe dalen ervan uitvlakken.

Is het een goed idee om in China te beleggen?

Op korte termijn biedt een investering in China kansen. Door het zero-covid-beleid staat er momenteel nog een rem op de productie. Zodra die wegvalt, kan de industrie mooie cijfers laten optekenen. Maar op de langere termijn zijn er wel enkele vraagtekens te plaatsen. Zo is het maar de vraag of China zijn achterstand wat betreft halfgeleiders zal kunnen inhalen, terwijl zulke chips van levensbelang zijn in de economie van de toekomst. Daarnaast is er ook onzekerheid of China de productiviteit in stand zal kunnen houden, tegen een achtergrond van vergrijzing. Niet voor niets luidt de boutade: ‘China zal oud zijn voor het rijk is.’ Zoals altijd is het aangewezen om te diversifiëren. Een aandelenportefeuille mag blootgesteld zijn aan China, maar het is nooit slim om op één paard te wedden.

Welke kansen liggen er in Europa?

Het is intussen duidelijk dat een duurzame omslag onafwendbaar is. Als de planeet ons niet dwingt om duurzamer te worden, zal de geopolitieke situatie ons wel dwingen om minder afhankelijk te worden van fossiele energie. Dat biedt kansen voor Europa, want qua knowhow zijn we op vlak van duurzaamheid nog altijd de leidende wereldmacht. Dé vraag is echter: kunnen we niet alleen de oplossingen bedenken, maar ze ook zelf uitwerken? We mogen niet dezelfde fouten maken als in het verleden. Zo heeft Europa de ontwikkeling van zonnepanelen mee mogelijk gemaakt, maar is de productie ervan uit handen gegeven aan China. Op vlak van bijvoorbeeld elektrische voertuigen en andere technologie moet dat anders: we moeten de productie hier lokaal in handen nemen. Als dat lukt, hebben we hier in Europa een goudmijn in handen.

Hoe belangrijk is het om te investeren in duurzame bedrijven?

Het lijkt alleen maar logisch dat we zorg willen dragen voor de planeet die we achterlaten voor de generaties na ons, en dat we dus streven naar een betere, duurzame wereld. Maar zelfs voor wie daar totaal niet mee bezig is, loont het toch om in duurzame bedrijven te investeren. Het duurzame karakter van een onderneming is immers een goede weerspiegeling van de kwaliteit van het management. De kost van vervuiling is zo groot geworden, dat bedrijven die daar roekeloos mee omspringen enorme risico’s nemen. Daarnaast liggen er ook enorme beloningen klaar voor bedrijven die wel duurzaam te werk gegaan. Met het ‘Fit for 55’-plan van de EU en de Inflation Reduction Act van Amerikaans president Joe Biden zullen er de komende jaren miljarden dollars en euro’s aan investeringen naar groene bedrijven vloeien.

Is beleggen in goud een goed idee om de inflatie tegen te gaan?

Het idee dat goud het wondermiddel is om de inflatie te counteren, lijkt weinig meer dan een financiële mythe. Volgens die aanname zou de goudprijs immers records moeten breken door de huidige inflatie en oorlogsdreiging, maar dat is allerminst het geval. Eén van de problemen is dat goud geen inkomen noch dividend voortbrengt. Het is dus moeilijk om er een correcte waarde op te kleven. Volgens de volkswijsheid is goud dus zoveel waard ‘als wat de zot ervoor wil geven’.

Wat mogen we in deze tijden zeker niet uit het oog verliezen?

De eerste les: onzekerheid kán verlammend werken, maar dat hoeft helemaal niet het geval te zijn. Onzekerheid kan een excuus zijn om alles bij het oude te houden, terwijl we nu de toekomst zelf in handen kunnen nemen. Dat kunnen we bijvoorbeeld doen door mee de schouders te zetten onder duurzame bedrijven van eigen bodem.

Tweede les: deze crisis is niets nieuws onder de zon. In de loop van de geschiedenis zijn we altijd van de ene crisis in de andere gerold. Als belegger kun je dat risico uitvlakken door te diversifiëren. Enerzijds door te spreiden over verschillende markten, sectoren en bedrijven. Anderzijds door te spreiden in de tijd. Heb je een bepaald bedrag te beleggen? Gooi dan niet alles in één keer in de strijd, maar koop elke maand voor een klein bedrag.

Les drie: blijf koelbloedig. Probeer afstand te nemen van de waan van de dag. Neem geen ondoordachte beslissingen en hou je plannen voor de lange termijn voor ogen. Het is niet leuk om een portefeuille in het rood te zien gaan, maar het helpt wel als je er psychologisch afstand van kunt nemen. Dat hoef je niet alleen te doen: je agent staat je graag bij met raad en daad.