Voedselprijzen in de wereld op recordniveau: wat betekent dit voor consumenten?

BART ABELOOS “De wereldwijde voedselprijsindex van de FAO (de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties, red.) staat na een maandenlange stijging op het hoogste peil sinds 2011. Al worden niet alle voedingswaren duurder: het gaat vooral om de prijs van graan en plantaardige oliën.”

Hoe kunnen we die hoge voedselprijzen verklaren?

ABELOOS “Op lange termijn worden de prijzen van landbouwproducten bepaald door het spel van vraag en aanbod. Die trend gaat neerwaarts sinds de piek in de jaren 70. Maar op korte termijn spelen andere factoren mee: de weers- en klimaatomstandigheden, en ook ziektes bij gewassen en vee. De Afrikaanse varkenspest, die in 2018-2019 de Chinese varkenspopulatie decimeerde en een flinke stijging van de prijs van varkensvlees veroorzaakte, is daar een voorbeeld van.”

KATRIEN POTTIE “De klimaatverandering, die de kans op extreme weersomstandigheden verhoogt, kan op de lange termijn grote schommelingen veroorzaken. Het Afrikaanse continent lijkt in het bijzonder te lijden onder die uitzonderlijke weersomstandigheden, met langere en meer intense periodes van droogte.”

Zorgt vooral de klimaatverandering dan tot hogere voedselprijzen?

POTTIE “Nee, het klimaat is maar één factor. Als we ons focussen op de prijsstijgingen van de laatste maanden, zien we ook andere elementen. De prijs van palmolie swingt de pan uit als gevolg van het besluit van Indonesië (dat meer dan de helft van de wereldproductie in handen heeft, red.) om de douanerechten op het product sterk te verhogen. Zo wil het land zijn biobrandstoffenprogramma financieren.”

ABELOOS “De prijs van maïs, soja en tarwe staat nu op een peil dat niet meer gezien is in tien jaar tijd. De mindere opbrengst in Amerika door het weerfenomeen La Niña is maar een deel van de verklaring. De coronacrisis is een ander element. Meerdere landen hebben tijdens de pandemie uit hun strategische voedselvoorraden geput en vullen vandaag hun reserves weer aan. China is bezig zijn varkensbestand weer op te bouwen, en dat drijft de Chinese vraag naar veevoer als soja op.”

POTTIE “Om de inflatie op de thuismarkt te beperken, heeft Rusland een hogere uitvoerheffing voor tarwe, gerst en maïs opgelegd. Dat blijft niet zonder gevolgen, want Rusland is veruit de grootste exporteur van tarwe. Argentinië heeft dan weer de uitvoer van maïs opgeschort, om de eigen vleesindustrie te beschermen en prijsstijgingen te beperken.”

Moeten we een impact op de inflatie vrezen?

ABELOOS “Verschillende studies¹ tonen aan dat de binnenlandse voedselprijzen vaak veel afwijken van de prijzen van landbouwgrondstoffen op de internationale markten, die slechts een deel van de kost voor de eindklant uitmaken. Prijzen op de binnenlandse markt worden mee bepaald door bijkomende kosten, zoals transport, verpakking, etc. Ze schommelen bijgevolg minder in waarde dan de basisgrondstoffen.”

POTTIE “Een studie van het Internationaal Monetair Fonds² stelt echter dat schommelingen in de prijzen van landbouwgrondstoffen de afgelopen 60 jaar een belangrijke rol gespeeld hebben in de binnenlandse inflatie van vele landen, al werd dat effect steeds kleiner. In de opkomende landen zien we dat effect het sterkst, omdat voeding er een groter deel uitmaakt van de consumptie: in landen als India gaat bijna de helft van het gezinsbudget naar voeding, in de eurozone en de VS is dat slechts 15%. Samengevat: het is waarschijnlijk zo dat een prijsstijging van de landbouwgrondstoffen de komende maanden zal bijdragen tot een hogere voedselinflatie.”

Dat is slecht nieuws voor ieders portemonnee?

ABELOOS “De stijging van de voedselprijzen komt er op een moment dat de covidcrisis een verschrikkelijke impact heeft gehad op de arbeidsmarkt. Bovendien doet het jobverlies zich vooral voor in Latijns-Amerika, Afrika, en op het Indische subcontinent. In die omstandigheden kan duurdere voeding dramatische humanitaire gevolgen hebben. Daarbij komt dat vele landen vaak onvoldoende eigen voedsel kunnen produceren. Ze zijn aangewezen op invoer, en stijgende prijzen kunnen dan makkelijk leiden tot sociale onrust, en zelfs tot geopolitieke spanningen. De zogenaamde Arabische Lente 10 jaar geleden ontstond nadat voedsel in enkele Noord-Afrikaanse landen onbetaalbaar was geworden voor grote delen van de bevolking.”

POTTIE “Elders kan de voedselprijsinflatie ook winnaars creëren. Hogere graanprijzen zijn over het algemeen voordelig voor graanproducerende landbouwbedrijven, vooral in de VS, maar ook in Europa. Het zet bedrijven aan tot investeringen in nieuw materieel, waardoor de aandelen van enkele bedrijven in de landbouwsector een impuls hebben gekregen. Het is dus een investeringsthema dat wel wat meer aandacht verdient.”

Crelan interviewde Katrien Pottie van Amundi en Bart Abeloos van Crelan ook over de forse financiële groei die China de komende 15 jaar voor ogen heeft. Hoe gaat het land dit realiseren? Hoe hebben ze zich na de crisis zo snel weer rechtgetrokken? In dit interview kom je er alles over te weten!

Disclaimer : Alle commentaren en analyses geven de visie van CPR AM op de marktomstandigheden en -trends weer, op basis van de op dat moment beschikbare informatie. Wegens de vereenvoudigde aard van de informatie in dit document is deze informatie noodzakelijkerwijs partieel en onvolledig en mag zij niet worden geacht enige contractuele waarde te hebben.

1 Zie bijvoorbeeld McCorriston S., 2015, Food Price Dynamics and Price adjustment in the EU, Oxford University Press.

2 Furceri D. et al., 2015, “Global food prices and domestic inflation: some cross-country evidence”, IMF working paper n°15/133.

Disclaimer: De informatie uit deze publicatie vormt een algemene toelichting bij de financiële actualiteit en mag niet worden beschouwd als een concreet advies of aanbeveling met betrekking tot financiële producten.