Zo voorkom je als belegger slechte beslissingen: 3 tips!

Hoeveel geld zou jij bereid zijn te verliezen bij een spelletje kop-of-munt als je 100 euro kunt winnen? Met het antwoord op die vraag is ooit een Nobelprijs gewonnen. Niet omdat het Nobelcomité zo geïnteresseerd is in kop-of-munt, wel omdat het vraagstuk de menselijke psychologie goed weet te vatten.

De conclusie van het onderzoek: de mens schuwt van nature verlies – óók wanneer we beleggen. Zulke inzichten komen handig van pas. Want soms gaat onze angst om geld te verliezen zo ver dat we slechte beslissingen gaan nemen en… geld verliezen.

Verlies komt harder binnen

50 euro. Zoveel zijn de meeste mensen – om even terug te komen op de vraag hierboven – bereid maximaal te verliezen als ze 100 euro kunnen winnen. De verklaring daarvoor schuilt in de theorie rond ‘verliesaversie’. Die stelt dat een verlies tot tweemaal zwaarder doorweegt als eenzelfde winst. Anders gezegd: de pijn van 100 euro verliezen uit je portefeuille is dubbel zo groot als de vreugde die 100 euro vinden op straat oplevert.

Een stukje evolutieleer

‘Verliesaversie’ is evolutionair bepaald: het is een overblijfsel uit de oertijd. Mensen die minder risico namen, hadden een grotere overlevingskans: ze liepen minder kans om in penibele situaties terecht te komen, eten te verliezen of gevaarlijke roofdieren tegen te komen. Hoewel ons leven er vandaag helemaal anders uitziet dan duizenden jaren geleden op de prairie, zijn we nog steeds voorgeprogrammeerd om risico te mijden.

Van Darwin naar de financiële markten

Zoals gezegd: angst om te verliezen speelt ook op wanneer we beleggen. Soms neemt de ‘verliesaversie’ het zelfs over van de ratio en gaan we te veel af op ons buikgevoel – met slechte financiële resultaten tot gevolg. Zulk gedrag uit zich op verschillende manieren:

• Te snel uitstappen: vaak zijn beleggers geneigd om een belegging die het goed doet te verkopen, om zo hun winst veilig te stellen. Zelfs als die belegging nog veel groeipotentieel heeft. Een vorm daarvan zie je in tv-quizzen: wanneer een kandidaat de kans krijgt om zijn gewonnen bedrag in een finaleronde te verdubbelen (of volledig te verliezen) wordt meestal gekozen om te houden wat men al heeft. En bij beleggen liggen de kansen op lange termijn veel meer in je voordeel dan bij een tv-kwis.”

• Te lang vasthouden aan verlieslatende beleggingen: mensen hebben de neiging om veel waarde te hechten aan wat ze al bezitten. Daardoor zal een belegger vaak te lang vasthouden aan een verlieslatende belegging, in de hoop ooit nog zijn aankoopwaarde terug te krijgen. In de psychologie noemt men dat het ‘bezitseffect’.

• Te veel belang hechten aan onwaarschijnlijke gebeurtenissen: zelfs als er 99% kans is op een goede afloop, heeft de mens de neiging om die 1% kans op een slechte afloop een (te) grote waarschijnlijkheid toe te dichten. Daardoor nemen beleggers vaak erg conservatieve beslissingen, om zich in te dekken tegen soms erg onwaarschijnlijke gebeurtenissen. Maar daardoor daalt je potentiële rendement natuurlijk ook.

Risicomijdend versus voorzichtig

Er is een belangrijk verschil tussen ‘risicomijdend’ en ‘voorzichtig’ als het om beleggen gaat. Een risicomijdende aanpak draait vaak om: het uitsluiten van alle risico’s, waardoor je onvermijdelijk ook kansen elimineert om je kapitaal te doen groeien. Bij een voorzichtige aanpak neem je wel bepaalde risico’s, maar bouw je mechanismen in waardoor je een tegenslag te boven komt. Anders voorgesteld: de risicomijdende belegger zal nooit de fiets nemen, omdat hij weet dat je kunt vallen. De voorzichtige belegger neemt wel de fiets, maar zet een helm op.

Beleggen brengt op

Risico-aversie brengt een gekke paradox met zich mee: toegeven aan de angst om te verliezen, maakt de kans net groter dat je geld zult verliezen, door ondoordachte beslissingen te nemen. Ervoor kiezen om dan maar helemaal niet te beleggen, is ook geen oplossing: want dan vreet de inflatie aan je spaargeld. Wie zijn koopkracht écht wil beschermen, kiest dus voor beleggen én stapt slim om de valkuilen van risico-aversie heen. Dat kan met de hieronder beschreven tips!

3 handige tips…

1. Beleg periodiek: door elke maand of elk trimester een vaste geldsom te beleggen via een automatische opdracht, neem je de twijfel weg. Door je aankopen te spreiden in de tijd, vermijd je dat je net op het verkeerde moment instapt. Bijkomend voordeel: wanneer de koersen dalen, koop je voor je vaste bedrag meer effecten. Daardoor gaan – onvermijdelijke – periodes van dalende koersen psychologisch ook heel anders aanvoelen. Van ‘Oei, ik verlies’ naar ‘Mooi zo, ik ben koopjes aan het doen’. Meer info over periodiek beleggen vind je hier.
2. Verruim je beleggingshorizon: het is belangrijk om steeds de toekomst voor ogen te houden, want beleggen is een marathon, geen sprint. Dalende koersen kunnen ontmoedigend werken, maar wie het overzicht bewaart, weet dat de kans op verlies wordt uitgevlakt op de lange termijn. Het helpt om jezelf een doel voor ogen te houden, zoals een pensioen zonder financiële zorgen.
3. Staar je niet blind op je portefeuille: hoe vaker je naar de beurskoersen kijkt, hoe groter de kans dat de twijfel toeslaat en dat je beslissingen begint te nemen op basis van je buikgevoel. Het is zoals succesbelegger Warren Buffett zegt: ‘Wedstrijden worden gewonnen door spelers die het veld overschouwen, niet door degenen die de hele tijd het scorebord in de gaten houden.

…en één kant-en-klare oplossing

Beleg je bij Crelan, dan kies je voor totale gemoedsrust. Je hoeft immers niet zelf de moeilijke beslissingen te nemen, want dat doet een professioneel belegger in jouw plaats. Meer weten? Of contacteer je Crelan-agent.

Disclaimer: De informatie uit deze publicatie vormt een algemene toelichting bij de financiële actualiteit en mag niet worden beschouwd als een concreet advies of aanbeveling met betrekking tot financiële producten.